Narodna banka Srbije („NBS“) usvojila je dana 17.08.2020. godine Odluku o privremenim merama za banke u cilju olakšavanja pristupa finansiranju fizičkim licima („Odluka“), koja je objavljena u Službenom glasniku RS br. 108 dana 20.08.2020. godine, a stupa na snagu dana 28.08.2020. godine.

Odlukom su stvoreni uslovi za olakšan pristup finansijskim sredstvima građanima i utvrđene privremene mere i aktivnosti koje banka može da primeni u tom cilju.

Predviđena su tri seta mera privremenog karaktera koje će pored omogućavanja stanovništvu lakšeg pristupa stambenim kreditima, podržati i građevinsku industriju putem bržeg obrta finansijskih sredstava, a stanovništvu omogućiti i produžetak  roka otplate stambenih kredita na najviše pet godina i privremeno olakšati proceduru za pristup kratkoročnim dinarskim kreditima do određenog iznosa.

Odluka ima za cilj podsticanje budućeg privrednog rasta i sprečavanje potencijalnih negativnih efekata pandemije virusa korona na stanovništvo i privredu, uz očuvanje finansijske stabilnosti.

Lakši pristup stambenim kreditima

Prva u setu mera NBS odnosi se na odobravanje stambenih kredita stanovništvu za kupovinu stanova u novogradnji, po povoljnijim uslovima.

Naime, predmet stambenog kreditiranja putem novousvojenog preferencijalnog tretmana, pored potpuno izgrađenih stanova, mogu biti i:

• stambene nepokretnosti koje su deo objekta u izgradnji u okviru projektnog finansiranja te banke;
• stambeni objekti u izgradnji bez obzira na stepen završenosti ako je Građevinska direkcija Srbije nosilac građevinske dozvole ili se radi o izgradnji u okviru mera podrške države određenim kategorijama fizičkih lica;
• stambeni objekti u izgradnji koji su najmanje 60% završeni ako je reč o projektnom finansiranju druge banke ili o projektu investitora pravnog lica.

Do donošenja navedenih mera NBS, bilo je moguće finansirati stambenim kreditima banaka kupovinu objekta čiji je minimalni stepen izgrađenoti iznosio 80%. Stoga, navedenom merom su banke podstaknute da odobravaju stambene kredite ne čekajući završetak stambenog objekta u celosti ili u najvećoj meri.

Ujedno podsećamo da je usvajanjem izmena Odluke o merama za očuvanje i jačanje stabilnosti finansijskog sistema u junu 2020. godine, NBS omogućila smanjenje obaveznog učešća za stambeni kredit sa 20% na 10%, prilikom kupovine prve stambene nepokretnosti.

Produženje ročnosti već odobrenih kredita

Drugi set mera NBS se odnosi na produženje roka otplate već odobrenih kredita.

Naime, potraživanje prema dužniku – korisniku stambenog kredita, po kojem u momentu stupanja na snagu Odluke taj dužnik nije bio u docnji dužoj od 90 dana, odnosno koje nije bilo restrukturirano ili problematično ‒ neće se smatrati restrukturiranim, niti problematičnim potraživanjem, kao ni problematičnim kreditom u smislu propisa NBS, ako je ročnost kredita produžena za najviše pet godina od datuma dospeća poslednje rate tog kredita.

Na ovaj način bankama se omogućava da u toku ove i naredne godine dužnicima koji su se zadužili pre stupanja Odluke na snagu ponude olakšice produžavanjem roka otplate stambenih kredita za najduže pet godina, bez promene statusa u pogledu procene urednosti dužnika u otplati tih kredita.

Olakšana procedura za pristup kratkoročnim dinarskim kreditima do određenog iznosa

Ako banka odobrava kredit fizičkom licu u iznosu do 90.000,00 dinara sa rokom dospeća do dve godine, a zarada ili penzija tog lica ne uplaćuje se na račun u toj banci, za potrebe kreditnog dosijea, kao dokaz o zaposlenju i zaradi ili penziji dužnika u poslednja tri meseca banka može prihvatiti potpisanu izjavu tog dužnika o tim činjenicama, datu pod punom krivičnom i materijalnom odgovornošću.

Banke će usvojeni set mera moći da primenjuju do kraja 2021. godine.

Ovaj članak je isključivo informativne prirode i ne predstavlja pravni savet. Ukoliko su Vam potrebne dodatne informacije, budite slobodni da nas kontaktirate.